DApp (Merkezi Olmayan Uygulama) Nedir?

 

Dapp (Merkezi Olmayan Uygulama) Nedir?

Bu yazımızda sizlere Dapp nedir konusundan bahsedeceğiz. Kripto paralar hayatımıza girdiğinden beri pek çok yeni terimle karşılaştığınızın farkındayız. Bu kimi zaman sizler için karışık gelebilir. İşte tam bu noktada, sizlere öğretici ve açıklayıcı bilgiler vererek bu kafa karışıklığını gidermek istiyoruz. Dapp, ingilizcesi decentralized applications olan yani merkezi olmayan uygulamaların kısaltmasıdır. Merkezi olmayan demek, bir tüzel veya gerçek kişiler tarafından denetimi olmayan, blockchain üzerinde çalışan demektir. Yapmış olduğunuz her işlemi birebir blockchain üzerinde görebilir ve kontrol edebilirsiniz. Bunu aynı zamanda public adresinize sahip herkes görebilir. Bu yüzden, şeffaf bir yapı sunar. Her Dapp için mutlaka bir akıllı sözleşme olması gerekir ve bu sözleşmedeki koşullara göre veri kontrolü sağlanmaktadır. Yapılan her işlemde mutlaka sözleşmeye bağlanmak bu yüzden gereklidir.

Dapplerde öne çıkan önemli noktalar şunlar:

1- Açık kaynak kodludur ve hiç kimsenin kontrolünde olmadan eşler arası blok zinciri üzerinde çalışır.

2- Bütün işlenen veriler herkes tarafından görülebilirdir.

3- Ağın güvenliği için şifreleme (kodlama) özelliği bulunmaktadır.

4- Dapp üzerinde çıkarılmış bir tokeni bulunur. Örneğin ERC20, TRC20, BEP20 gibi farklı ağlarda çalışan tokenler olabilir.

Bir Dapp hangi blok zinciri üzerinde çalışmalıdır veya çalışırsa daha verimli olur? Bu soruya verilecek en güzel cevap, ölçeklenebilir olmalıdır, olabilir. Bir ağın ölçeklenebilir olması, yapılan işlemlerin hem daha ucuza mâl olması, hem de daha hızlı olması, anlamına gelmektedir. Bu duruma en güzel örnek Binance Smart Chain ile Ethereum Blok Zinciri örnek verilebilir. İki ağ arasında, 26.02.2021 tarihi itibariyle işlem ücretleri aşağıdaki gibidir.

Gördüğünüz gibi özellikle uniswap üzerinde işlem yapmak oldukça pahalıdır. Uniswap nedir diye soruyorsanız, hemen cevaplayayım: Uniswap, ETH ağı üzerinde çalışan bir merkeziyetsiz finans platformudur. ETH üzerinde ERC20 tokenlerini göndermek ortalama 5$'a mâl oluyor. Eğer ağ yoğunluğu artarsa bu ücretler çok daha fazla artacaktır. 

Ethereum, EOS, TRON, IOST, ONT, WAVES, BSC ağları üzerinde pek çok merkezi olmayan uygulama mevcuttur. Bu uygulamalar çeşitli oyunlar, merkeziyetsiz finans platformları, NFT'ler, pazar yerleri gibi kategorilerden oluşmaktadır. Sizlere bu tarz uygulamaları takip edebileceğiniz bir site olan Dappradar'ı önerebilirim. Dappradar üzerinde farklı kategoriler altında bulunan Dapp'ler kullanıcı sayısı, hacim, bakiye ve aktivitelerine göre sıralanabilir ve analiz edilebilirdir. Bunun önemi, hangi platformların daha popüler olduğunu anlamamıza olanak sağlamasıdır. Kripto paralarda dolandırıcı projeler olduğu gibi merkezi olmayan uygulamalar üzerinde de bu tarz riskler bulunmaktadır. Bu yüzden, Dapp'leri kullanırken dikkatli olmak ve bakiyenizin tamamıyla işlem yapmamanızı öneririz. Sizlere bir önceki yazımızda belirttiğimiz "PANCAKESWAP NEDİR" konusunda değindiğimiz pancakeswap platformu da bir Dapp'dir ve DEFI kategorisindedir. 

Yukarıda gördüğünüz Binance Smart Chain ağında çalışan DEFI paltformlarının kullanıcı sırasına göre sıralanmış halidir. Bu site üzerinden pek çok dApp'e ulaşıp en popüler olanlarını veya yeni açılanlarını deneyebilirsiniz.

NOT: LÜTFEN EĞER ACEMİYSENİZ DAPP'LER ÜZERİNDE İŞLEM YAPARKEN DİKKATLİ OLUN VE YÜKSEK MİKTARLARDA İŞLEMLERDEN KAÇININ.